ေယာအတြင္းဝန္ဦဘိုးလွိဳ င္

ေယာအတြင္းဝန္ဦဘိုးလွိဳ င္

ေယာမင္းႀကီးဦးဘိုးလိႈင္ဟုေခၚေသာေယာအတြင္း၀န္ဦးဘိုးလိႈင္သည္ကုန္းေဘာင္ေခတ္တြင္ထင္ရွားေသာပညာရွင္တစ္ဦးပင္ျဖစ္သည္ေယာမင္းႀကီးသည္သူ၏တီထြင္မႈမ်ားစြာကိုျပဳလုပ္ခဲ့ေသာ္လည္း ၾကြား၀ါျခင္းမရွိသူတစ္ေယာက္ျဖစ္သည္။

သူ၏မ်ားျပားလွစြာေသာစာအုပ္စာတမ္းမ်ားကိုေရးသားခဲ့သည္ယခုေခတ္ႏွစ္တစ္လီႏွစ္ဟုေခၚေသာအေျမွာက္အလီက်မ္းဥတုေဘာဇနက်မ္းကာယႏုပသနာက်မ္းစသျဖင့္ မ်ားစြာေရးသားခဲ့ေလသည္။

ဦးဘိုးလွိုင္ကို ၁၁၉၁ ခုႏွစ္တြင္ ျမင္းၿခံၿမိဳ႕အထက္ ရြာပုလဲရြာ၌ ဖြားျမင္သည္အဖမွာ ယင္းေတာဝန္ႀကီးျဖစ္သည္ယင္းေတာဝန္ႀကီးသည္သာယာဝတီမင္းစိတ္ေနာက္စဥ္ အသတ္ခံရသည္။ ဦးဘိုလွိုင္သည္ ငယ္စဥ္ကပင္ မင္းတုန္းမင္းသားထံတြင္ခစား ထမ္းရြက္သည္။

မင္းတုန္းမင္းသားဘုရင္ျဖစ္လာေသာအခါသူေကာင္းေျမႇာက္ျခင္းခံရသည္အသက္ ၂၄ ႏွစ္အရြယ္တြင္ မေကြးၿမိဳ႕စား ဝန္ႀကီး၏သမီး ခင္ျဖဴႏွင့္ ထိမ္းျမားလက္ထပ္
သည္။ ထိုအခ်ိန္၌ ခင္ျဖဴသည္ အသက္ ႏွစ္ဆယ္မၽွသာ ရွိေသးသည္။

ဦးဘိုးလွိုင္သည္ မင္းတုန္းမင္း လက္ထက္မွ သီေပါမင္းလက္ထက္တိုင္အတြင္းဝန္၊ ၿမိဳ႕စားအတိုင္ပင္ခံပညာရွိစေသာရာထူးတို႔ျဖင့္အမွုထမ္းရြက္သည္တစ္ဖက္တြင္လည္း ျမန္မာစာေပေလာက၌ ထင္ရွားေသာ ဝိဇၨာသိပၸံ ပညာရပ္ဆိုင္ရာ က်မ္းမ်ားကို ျပဳစုခဲ့သည္။

မင္းမႈထမ္းဘဝ၌ ရွိစဥ္ ဦးဘိုးလွိုင္သည္မင္းအလိုလိုက္မင္းအႀကိဳက္မေဆာင္ခဲ့ေခ်။ ရာထူး စည္းစိမ္ကို မငဲ့ခဲ့။ မွန္ရာကို ေျပာခဲ့၊ ေရးခဲ့၊ ျပဳခဲ့သည္။ ဤတြင္ မၾကာခဏ ဘုရင္မ်က္သည္ကိုခံခဲ့ရသည္သုံးႀကိမ္ထက္မနည္းစည္းစိမ္ႏုတ္သိမ္းျခင္းခံရသည္။ အက်ယ္ခ်ဳပ္ ခ်ထားျခင္း ခံခဲ့ရသည္။

သီေပါမင္း လက္ထက္တြင္ ဦးဘိုးလွႈိင္သည္ အရာက်ခဲ့ျပန္သည္။ ဦးဘိုလိႈင္္သည္ သက္ဦးဆံပိုင္ ဘုရင္စနစ္အရ အုပ္ခ်ဳပ္မႈကို ေတာ္လွန္လ်က္ျပည္သူ႔အာဏာျဖင့္ အုပ္ခ်ဳပ္မွုကိုႀကိဳဆိုသည့္"ရာဇဓမၼသဂၤဟက်မ္း"ကိုေရးသားျပဳစုခဲ့ရာဘုရင္ကမႏွစ္သက္နိုင္ေအာင္ျဖစ္ေနသည္။

ထိုအေတာအတြင္းဘုရင္မင္းျမတ္သည္လြန္စြာအသုံးအျဖဳံးႀကီးသည္။"ဘ႑ာေတာ္ဆိုသည္မွာဆင္းရဲသားတို႔၏ေခၽြးႏွဲစာမွညႇစ္ထုတ္ယူထားသည္ျဖစ္၍ေက်ာက္ခဲသလဲကဲ့သို႔ သေဘာမထားသင့္ပါ" ဟု ဆိုကာ ဘုရင့္ ဘ႑ာေရးအာဏာကို ကန႔္သတ္ရန္ ႀကိဳးပမ္းသည္။

ဤတြင္ မိဘုရားက "ရွင္ဘုရင္ လုပ္ရတာငလွိုင္ေပးသေရြ႕နဲ႔စားရမတဲ့လားဒီလိုျဖင့္ ရွင္ဘုရင္ေတာင္ မလုပ္ခ်င္ပါဘူး" ဟူ၍ ေဒါသမာန္ ပါပါျဖင့္ေျပာရာသီေပါမင္းကပါ နားေယာင္လ်က္ဦးဘိုးလွိုင္ကိုရာထူးမွခ်လိုက္သည္ဤအႀကိမ္သည္ေနာက္ဆုံးအႀကိမ္ ရာထူးက်ျခင္း ျဖစ္သည္ထပ္မံရာထူးခန႔္အပ္ထားျခင္းမခံရေတာ့ေပသို႔ရာတြင္ ဦးဘိုးလွိုင္သည္ မမွုခဲ့၊ စိတ္ဓာတ္မက်ခဲ့။

ေအးခ်မ္းစြာ ၿခံဥယ်ာဥ္အလုပ္ကို လုပ္ကိုင္လ်က္ မိမိ ဝါသနာပါေသာ က်မ္းျပဳျခင္း အလုပ္ကို လြတ္လပ္စြာ ဖိ၍ လုပ္ကိုင္ခဲ့ေလသည္။ဦးဘိုးလွိုင္သည္ ျမန္မာ၊ ပါဠိ၊ သကၠတ စာေပတို႔အျပင္ မ်ိဳးျခားစာေပမ်ားကိုလည္း ဆည္းပူး ေလ့လာသည္။
အမွန္တရားကို စူးစမ္းရွာေဖြ၍ လည္း ထုတ္ေဖာ္ေလ့ ရွိသည္။

မင္းတုန္းမင္း လက္ထက္တြင္ "ကမၻာသည္ လုံးသည္၊ ျပားသည္" ဟူေသာ ျပႆနာ ေပၚေပါက္ခဲ့ရာ"ကမၻာသည္လုံးသည္"ဟူေသာအယူအဆဘက္မွရဲဝံ့စြာမားမားမတ္မတ္ ရပ္ခဲ့သည္ ဆိုသည္။ ထို႔ေၾကာင့္ ကေနာင္မင္းသားႏွင့္ ဦးဘိုးလွိုင္တို႔သည္ အလြန္အတြဲညီၾကသည္သူတို႔သည္ေခတ္သစ္ကိုထူေထာင္လိုသူမ်ားျဖစ္ၾကသည္။
ျမန္မာနိုင္ငံကိုအျခားေသာတိုးတက္နိုင္ငံမ်ားနည္းတူတိုးတက္ေစလိုသည္သို႔မွလည္း နယ္ခ်ဲ႕ရန္ကို တြန္းလွန္နိုင္မည္ဟု ျမင္ထားၾကဟန္ တူသည္။ ထို႔ေၾကာင့္ ျမန္မာနိုင္ငံ ေခတ္မီ တိုးတက္ေရးကို အစြမ္းကုန္ေဆာင္ရြက္ၾကသည္ဦးဘိုးလွိုင္က သေဘာတရားေရးဆရာကေနာင္မင္းသားကလက္ေတြ႕ဆရာျဖစ္ရာအလြန္လိုက္ဖက္ညီၾကသည္။

ဘာသၽွကာရဆရာစီရင္ေသာလိကာဝတီဂဏန္းက်မ္းကိုသကၠတဘာသာမွျမန္မာဘာသာသို႔ ဦးဘိုးလွိုင္ ျပန္ဆိုခဲ့သည္မွာ ကေနာင္မင္းသား၏ တိုက္တြန္းခ်က္ အရ ျဖစ္ေပသည္။

ထိုစဥ္ကကေနာင္မင္းသားႀကီး၏စီမံကိန္းအရအဂၤလန္ျပင္သစ္အီတလီနိုင္ငံမ်ားသို႔ ျမန္မာပညာေတာ္သင္မ်ားေစလႊတ္ခဲ့သည္ယင္းတို႔အထဲတြင္ဦးဘိုးလွိုင္၏တပည့္မ်ားစြာလည္း ပါဝင္သည္။ဦးဘိုးလွိုင္သည္ထိုသူတို႔၏အကူအညီျဖင့္အေနာက္တိုင္း ဝိဇၨာသိပၸံပညာရပ္တို႔ကိုေကာင္းစြာေလ့လာဆည္းပူးခြင့္ရခဲ့သည္တစ္ဖန္ယင္းတို႔ကို ေလ့လာဆည္းပူး႐ုံျဖင့္ အားမရ၊ ျမန္မာလူထု လက္သို႔ေရာက္ေအာင္လည္း ဆီေလၽွာ္ေအာင္ ျပန္ဆို ျပဳစုေပးခဲ့သည္။

ဦးဘိုးလွိုင္ေရးသား ျပဳစုခဲ့ေသာ က်မ္းမ်ားမွာ ေႏွာင္းလူတို႔ ရွာေဖြေတြ႕သမၽွစုစုေပါင္း ၁၄ က်မ္း ျဖစ္သည္။

ယင္းတို႔မွာ-

လိကာဝတီ ဂဏန္းက်မ္း(၁၂၂၅ ခုႏွစ္)
ေလာကဓာတ္ ေဆးက်မ္း(၁၂၃၀ ခုႏွစ္)
လိပိဒိပိယာက်မ္း(၁၂၃၁ ခုႏွစ္)
သဒၵသဂၤဟ က်မ္း(၁၂၃၁-၁၂၃၅ ခုႏွစ္)
အႆေဗဒက်မ္း
ဝိမုတၱိရသက်မ္း(၁၂၃၃ ခုႏွစ္)
မဟာ သမၼတ ဝိနိစၧယက်မ္း(၁၂၃၄ ခုႏွစ္)
ကာယာႏုပႆနာက်မ္း(၁၂၃၇ ခုႏွစ္)
ဝိပႆနာ ဉာဏ္ဆယ္ပါး(၁၂၃၉ ခုႏွစ္)
ရာဇဓမၼ သဂၤဟက်မ္း(၁၂၄၀ ခုႏွစ္)
နဝသိဒၶႏၲ လက္ရိုးက်မ္း(၁၂၄၁ ခုႏွစ္)
ဥတုေဘာဇန သဂၤဟက်မ္း(၁၂၄၂ ခုႏွစ္)
အလကၤာနိႆယက်မ္း(၁၂၄၂ ခုႏွစ္)
မဟာသုဇာတက က်မ္း(၁၂၄၃ ခုႏွစ္) တို႔ျဖစ္ၾကသည္။

ယင္းတို႔အနက္ ေလာကဓာတ္ ေဆးက်မ္းသည္ ျပင္သစ္ဘာသာျဖင့္ ပါေမာကၡ အင္ဒရီ မရီအမ္ပီယာ(AndreMarieAmpere)ေရးသည့္ဓာတုေဗဒပညာရပ္ဆိုင္ရာ က်မ္းကိုျမန္မာဘာသာျဖင့္ဆီေလ်ာက္ေအာင္ျပန္ဆိုေသာက်မ္းျဖစ္သည္ျပင္သစ္ျပန္ ဖန္ခ်က္ဝန္ေထာက္ မင္းထင္ပညာ သိဒၶိေက်ာ္၏အကူအညီျဖင့္ျပန္ဆိုသည္။

ယင္းက်မ္း၌ဓာတုေဗဒပညာရပ္ကိုသာမက႐ူပေဗဒပညာရပ္ကိုပါတင္ျပထားသည္။ဓာတုေဗဒသေဘာျဖစ္ေသာဓာတ္အေၾကာင္းဓာတ္စင္တို႔အေၾကာင္းစသည္တို႔ကို တင္ျပသည့္နည္းတူ႐ူပေဗဒသေဘာျဖစ္ေသာအလင္းအပူလၽွပ္စစ္အသံစသည္တို႔ အေၾကာင္းကိုလည္း တင္ျပထားသည္မွာ စုံလင္လွေပသည္။

ယင္းက်မ္းသည္ ဘာသာျပန္ဆိုပုံကို က်စ္လစ္သိပ္သည္း၍အဓိပၸါယ္တိက်သည္ဟု ဆိုၾကသည္။ ခဲရာခဲဆစ္ျဖစ္ေသာ သိပၸံေဝါဟာရတို႔ကို ျမန္မာ အဂၢိရတ္က်မ္းတို႔၌ ရွိၿပီးျဖစ္ေသာ ပါဠိ၊ သကၠတ ေဝါဟာရတို႔ႏွင့္ ညႇိုႏွိုင္း ျပန္ဆိုထားသည္။

ဥပမာ- အခဲကို ဃန၊ အရည္ကို ဒဝ၊ အခိုးကို ဓုမ၊ ျဒပ္စင္ကို သုဒၶ၊ ေအာက္စီဂ်င္ကို ရီတိဇစသည္ျဖင့္ျပန္ဆိုထားသည္ထိုေခတ္လူတို႔ႏွစ္သက္လက္ခံေသာေဝါဟာရမ်ားကို ဦးစားေပး အသုံးျပဳထားျခင္းပင္ ျဖစ္သည္။

လိပိဒိပိကာ က်မ္းသည္ ေမာ့စ္ ဥပေဒကို အေျခခံထားလ်က္ ျမန္မာဘာသာျဖင့္ ေၾကးနန္းရိုက္နည္းကို တီထြင္ျပဳစုေသာ က်မ္းျဖစ္သည္။ ထိုက်မ္းကို မႏၲေလးၿမိဳ႕၌ ႐ုံးစိုက္ေသာ ၿဗိတိသၽွ ကိုယ္စားလွယ္ ေမဂ်ာ မကၠေမဟန္က အဂၤလိပ္ဘာသာ ျပန္ဆိုသည္။

ျမန္မာမင္းပိုင္ ေနျပည္ေတာ္အတြင္း ေၾကးနန္းသြယ္တန္း ဆက္သြယ္ၿပီးေနာက္ ေၾကးနန္းဆက္သြယ္ေရး အလုပ္သမားတို႔ အက်ိဳးငွာ ျပဳစုျခင္း ျဖစ္သည္ဆိုသည္။
ကာယာႏုပႆနာက်မ္းသည္အီတာလ်ံဘာသာျဖင့္ေရးသားထားေသာခႏၶာေဗဒက်မ္း(Anotomy)ကို ဗုဒၶဘာသာ ကမၼဌာန္းတရားႏွင့္ ယွဥ္ျပေသာ က်မ္းျဖစ္သည္။

မဟာသုဇာတက က်မ္းမွာမူ ေဗဒင္ပညာရပ္တို႔ကို နကၡတၱေဗဒ (Astronomy) ႏွင့္ ယွဥ္ျပေသာက်မ္းျဖစ္သည္အထင္ရွားဆုံးမွာ"ဥတုေဘာဇနသဂၤဟက်မ္း"ျဖစ္သည္။ ေနာက္ဆုံး ရာထူးက်ၿပီးေနာက္ ေရးသားျပဳစုေသာ က်မ္းျဖစ္သည္။

ပါဠိ၊သကၠတေဆးက်မ္းမ်ားႏွင့္အေနာက္တိုင္းေဆးက်မ္းတို႔ကိုမွီျငမ္းျပဳကာျမန္မာ့မူ၊ ျမန္မာ့ဟန္မပ်က္တင္ျပထားေသာေဆးက်မ္းျဖစ္သည္ထိုေခတ္ျမန္မာျပည္သူတို႔အတြက္ က်န္းမာေရး လမ္းညႊန္ျဖစ္သည္ ဟုဆိုလၽွင္ သင့္ေပသည္။ ထိုက်မ္းကို ဦးဘိုးလွိုင္သည္ မကြယ္လြန္မီ ၃ ႏွစ္ အလိုတြင္ ေရးသားၿပီးစီးခဲ့သည္။

သူ ကြယ္လြန္ၿပီး တစ္ႏွစ္အၾကာတြင္ ၁၂၄၆ ခုႏွစ္တြင္ သီေပါဘုရင္ ပုံႏွိပ္တိုက္၌ ရိုက္နိုပ္ခဲ့သည္ဥတုေဘာဇနသဂၤဟက်မ္းသည္ေဆးပညာအေနျဖင့္အဖိုးထိုက္ေသာ က်မ္းတစ္က်မ္းလည္းျဖစ္သည္ျမန္မာစကားေၿပအေရးအသားအေနျဖင့္လည္း အဖိုးထိုက္ေသာက်မ္းတစ္က်မ္းျဖစ္သည္စံျပဳထိုက္ေသာက်မ္းျဖစ္သည္အေရးအသားမွာ အပိုအလိုမပါလြန္စြာက်စ္လစ္သိပ္သည္းသည္တိက်သည္ရွင္းလင္းသည္။ ျပတ္သားသည္။ ထိုက်မ္း၌ ကာဗြန္ကို မီးေသြး၊ Acid ကို ငရဲမီး၊ Beer ကို ဗ်စ္ခါး စသည္ျဖင့္ ျပန္ဆိုထားသည္။ျမန္မာဘာသာျပန္ဆို၍မထိမိေသာေဝါဟာရမ်ားကိုမူ ဟိုက္ဒေရာ္ဂ်င္ (Hydrogen)၊ ေအာကၠစီဂ်င္ (Oxygen)၊ နိုက္ထရကာစစ္ (Nitric Acid)၊ ကေလာ္ရစ္ အာစစ္ (Chloric Acid)၊ ဝွစၥကီ (Whisky)၊ ျဗႏၲီ (Brandy)၊ ရြန္ (Rum)၊ ဝိုင္ (Wine)၊ ဇင္ (Gin) စသည္ျဖင့္ အသံလွယ္ ျပန္ဆိုထားခဲ့သည္။
နည္းမွီး အတုယူဖြယ္ပင္ ျဖစ္ေလေတာ့သည္။

ျမန္မာ့သမိုင္းတြင္မကၡရာမင္းသားႀကီးသည္ရီး၏စြယ္စုံက်မ္း( Ree'sEncyclopedia) မွ သိပၸံပညာရပ္အခ်ိဳ႕ကို ျမန္မာဘာသာ ျပန္ဆိုသည္ဟု ဆိုသည္။ သို႔ရာတြင္ အခိုင္အခံ့ကား မက်န္ခဲ့ေပ။ မကၡရာ မင္းသားႀကီးနည္းတူ အျခား ျပန္ဆိုသူမ်ား ရွိေကာင္း ရွိဦးမည္လား မဆိုနိုင္ေပ။

သို႔ရာတြင္ အခိုင္အခံ့ကား မက်န္ခဲ့ေပ။ အခိုင္အခံ့ ရပ္တည္က်န္ရွိေနသည္ကား ဦးဘိုးလွိုင္၏သိပၸံစာေပတို႔သာျဖစ္သည္ဤတြင္ျမန္မာလူမ်ိဳးမ်ားထဲ၌အေနာက္တိုင္း သိပၸံစာေပကို အခိုင္အခံ့ တည္ရစ္ေအာင္ ပထမဆုံးျပန္ဆိုျပဳစုခဲ့သူမွာဦးဘိုလွိုင္ပင္ ျဖစ္သည္ဟု ဆိုေသာ္ ရအံ့ထင္သည္။

ဦးဘိုးလွိုင္သည္ယင္းသို႔ပညာအရာ၌စံတင္ထိုက္သည္သာမကစိတ္ဓာတ္အရာတြင္လည္း စံတင္ထိုက္သည္။သက္ဦးဆံပိုင္ ဘုရင္ ထံပါတြင္ အမွုထမ္းရပါလ်က္ အသက္အိုးအိမ္ စည္းစိမ္ကို ဂ႐ုမျပဳ။ ျပည္သူတို႔ဘက္မွ ေန၍ မွန္ရာကို ေျပာခဲ့၊ ေရးခဲ၊ ျပဳခဲ့သည္မွာ လြန္စြာ အံ့ခ်ီးဖြယ္ရာ ျဖစ္ေပသည္။ ဦးဘိုးလွိုင္သည္ သူရ သတၱိႏွင့္ ျပည္စုံသည္သာမက၊ အလြန္ေျဖာင့္မတ္၏။ ပြင့္လင္း၊ ျပတ္သားသည္။
ထိုျပင္ ခြင့္လႊတ္တတ္ေသာ သေဘာလည္း ရွိ၏။ ကုန္းေခ်ာေသာ သူမ်ားကို မည္သည့္အခါမွ ရန္တုန႔္မမူခဲ့ေပ။

တစ္ခါေသာ္ ဦးဘိုးလွိုင္အား အရာက်ေအာင္ မင္းတုန္းမင္းအား ကုန္းေခ်ာခဲ့ေသာ ေတာင္ထားဝယ္ဗိုလ္ကေလးရတနာ့ဂူဘုရားပြဲေတာ္၌မီးက်ဥ္သင့္၍ေသဆုံးသြားသည္။ ထိုအခါ မင္းမွုထမ္း တစ္ဦးက "ဝန္မင္းကို ကုန္းေခ်ာတဲ့သူ ေသပါေရာ့လား။
ေရွးက ဝိပါတ္ ၇ ရက္၊ ကာလဝိပါတ္ ေနာက္ပိုးတတ္ဆိုတာ မွန္ပါေရာ့လား" ဟု ဝမ္းသာအားရ ေျပာလာသည္။

ဤတြင္ ဦးဘိုးလွိုင္က "သူေသတာ ငါႏွင့္ မဆိုင္ပါဘူးကြယ္။ သူလည္း သူ႔ကံနဲ႔သူ။ ငါလည္းငါ့ကံနဲ႔ငါပါသည္ဟာႏွင့္စပ္လ်ဥ္းလို႔ေနာက္ထပ္မည္သူ႔ကိုမၽွမေျပာေလႏွင့္ေနာ္" ဟူ၍ တားျမစ္ခဲ့ေလသည္။

ဦးဘိုးလွိုင္သည္ အသက္၅၄ႏွစ္အရြယ္၁၂၄၅ခုတြင္ကြယ္လြန္သည္ကြယ္လြန္ခါနီး တစ္လခန႔္အလိုတြင္သူ၏ငယ္သူငယ္ခ်င္းဦးတူကိုအိမ္သို႔ေခၚထားသည္သူငယ္ခ်င္းႏွစ္ေယာက္ေပ်ာ္ရႊင္ခ်မ္းေျမ့စြာျဖင့္ေရွးေဟာင္းေႏွာင္းျဖစ္မ်ားကိုေျပာဆိုၾကသည္။ ဗုဒၶတရားေတာ္ကို ေဆြးေႏြးၾကသည္။ ရြတ္ဖတ္သရဇၥ်ာယ္ ျပဳၾကသည္။

ယင္းသို႔ ျပဳရင္းပင္ ဦးဘိုးလွိုင္သည္ ေသျခင္းတရားကို တုန္လွုပ္ေၾကာက္ရြံ့ျခင္း မရွိ။ ေအးေအးေဆးေဆး ရင္ဆိုင္သြားခဲ့သည္သူကြယ္လြန္သည္မွာကာလၾကာၿပီး ျဖစ္ေသာ္လည္း သူ႔အမည္၊ သူ႔စာ၊သူ႔စိတ္ဓာတ္သူႀကိဳးပမ္းခ်က္တို႔ကားမကြယ္ေပ။
ယေန႔တိုင္ ရွင္သန္ဆဲပင္ ျဖစ္ေပသည္။

မူရင္းအတိုင္းျပန္လည္ေဝမွ်ပါသည္။